ჩიქოვანების გვარი სათავეს იღებს სვანეთიდან. საუკუნეების წინ, გვარმა მიგრაცია განიცადა ლეჩხუმში, იმერეთსა და სამეგრელოში. ჩიქოვანების გვარის ერთი შტო, რომელიც 1704 წლიდან ფლობდა სამეგრელოს მთავრების - დადიანების ტიტულს უკავშირდება სოფელ გორდს.
გორდელი კაცია ჩიქოვანი, იმერეთის სამეფოს ვაზირი, აღზევდა ლევან III დადიანის დროს 1661-1680 წლებში . კაციას, იმერეთის მეფემ ბაგრატ IV -მ, ვაზირობა მისცა, ამასთან ლეჩხუმი და საინასარიძო უბოძა. მალევე, კაცია იკავებს სამეგრელოს მთავრის კარის „უფროსობას“. დადიანმა კაციას სალიპარიტიანო მისცა და, როგორც ამ კუთხის მფლობელი ლიპარიტიანად აღიარა. ჩიქოვანის გაძლიერებას ხელი შეუწყო იმერეთის მეფესა და დადიანს შორის ჩამოვარდნილმა დაპირისპირებამ ლეჩხუმისათვის. კაციამ ისარგებლა დაპირისპირებით და დაიწყო სამეგრელოს თავადების და თვით კარის დიდებულების შევიწროება. 1704 წელს კაციას ინიციატივით მისი შვილიშვილი კაცია I, დადიანად აკურთხეს და იგი ოდიშის სამთავროს ახალ (დადიანთა) დინასტიას ჩაუდგა სათავეში.
კაციას ჩიქოვანის ძმა, ევდომოს ჭყონდიდელი, გახლდათ მარტვილის მთავარეპისკოპოსი. მარტვილის მონასტერს ყოველთვის მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა საქართველოს ისტორიაში. ამ მონასტერმა თავის დროზე, გიორგი ჭყონდიდელის ხელმძღვანელობით, ფასდაუდებელი როლი შესრულა დავით აღმაშენებლის აღზრდაში.
ჩიქოვანების გვარის ამ შტოს გადადიანებაში, ბაგრატ IV - ის გარდა თავისი წვლილი შეუტანია სამეგრელოში ევდომოს ჭყონდიდელის ავტორიტეტს.
გორდში დადიანების სასახლის ბოლო სახლთუხუცესი იყო ჩვენი დიდი ბაბუა - დიმიტრი კონსტანტინეს ძე ჩიქოვანი (1863 - 1937) . დიმიტრის სამი ვაჟი შეეწირა საბჭოთა ხელისუფლების წინააღმდეგ ბრძოლას. თავად დიმიტრისაც 1937 წელს, 74 წლის ჭარმაგ მოხუცს საბჭოთა ხელისუფლებამ დახვრეტა მიუსაჯა.
დიმიტრის დიდი ბაბუა - ბეკო (1780 - ?), იყო ამ მამულის დამფუძნებელი. ბეკოს ჰყავდა 4 შვილი, 10 შვილიშვილი და 11 შვილთაშვილი. ერთ-ერთი შვილთაშვილი იყო დიმიტრი, რომელსაც 16 შვილი ჰყავდა. სამწუხაროდ, დღეისათვის, ჩიქოვანების ამ ძირძველ შტოს, გვარის გამგრძელებლად ჰყავს მხოლოდ ორი ახალგაზრდა: დიმიტრი თამაზის ძე და პაპუნა უჩას ძე.
გასული საუკუნის 30 - იან წლების ბოლოს, როდესაც რეპრესიების გამო ძალიან გაუჭირდა ამ მამულს, მას ბათუმიდან მხსნელად მოევლინა ქალბატონი ოლია (დომნა) გოგელია, უჩა დიმიტრის ძის მეუღლე. სწორედ ამ ქალბატონის დამსახურებაა ამ მამულის სიცოცხლის შენარჩუნება. იგი 98 წლის ასაკში გარდაიცვალა. სიცოცხლის ბოლომდე შეინარჩუნა საღი აზრი და არაჩვეულებრივი იუმორი. როგორც თავად ამბობდა შრომამ გააძლებინა ამდენი ხანი. ამის დამადასტურებელი იყო მის დაკოჟრილი ხელები. მის ცხოვრებაში ერთ-ერთი მთავარი ადგილი ეკავა სტუმრების მიღებას. ალბათ იმიტომ, რომ სტუმრიანობა, მისთვის იყო თავისი შრომითი მიღწევების გამოფენა. მისი სული ალბათ დღესაც გახარებულია, მის მაგალითზე აღზრდილმა შვილიშვილებმა და შვილთაშვილებმა შეინარჩუნეს ეს ტრადიცია.
წელს ამ მამულის დამფუძნებლის დაბადებიდან 236-ე წელია. იგი დაარსდა თავისუფალ საქართველოში, გაუძლო მტრულად განწყობილ თავისი დროის, მსოფლიოს უდიდეს იმპერიებს - რუსეთისა და საბჭოთა კავშირის სახით, და იგი ისევ, თავისუფალ საქართველოში აგრძელებს სიცოცხლეს.
ღმერთმა დალოცოს საქართველო და ჩიქოვანების მამული!
ისტორიული ფოტოები
დიმიტრი ჩიქოვანი შვილებთან
(მარცხნიდან პირველი)
დიმიტრი ჩიქოვანის ქალიშვილები
დიმიტრი ჩიქოვანის შვილიშვილები
უჩა ჩიქოვანი
